Dom pomocy społecznej jest placówką świadczącą usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające, rehabilitacyjne i edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu. Skierowanie do domu pomocy społecznej przysługuje osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, której nie można zapewnić w formie usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania przez rodzinę i gminę.
Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny, do wysokości średniego kosztu utrzymania w danym roku. Mieszkaniec opłaca pobyt w domu w wysokości nie wyższej niż 70% swojego dochodu.
Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
- mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy, z dochodów dziecka,
- małżonek, zstępni przed wstępnymi,
- gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej,
– przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.
Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej mogą wnosić osoby nie wymienione w ustawie. W takim przypadku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zawarcia z nimi stosownej umowy.
Wywiad alimentacyjny
Dla ustalenia sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osób i rodzin pracownik socjalny przeprowadza wywiad alimentacyjny. Na tej podstawie wylicza się kto, ile i czy w ogóle będzie dopłacać. Osoba zobowiązana do pokrywania brakujących kosztów pobytu członka rodziny w domu pomocy społecznej zawiera umowę z kierownikiem ośrodka pomocy społecznej, w której ustalona zostaje wysokość wnoszonej przez nią opłaty za pobyt krewnego biorąc pod uwagę wysokość jej dochodów i możliwości.
Małżonek, wstępni przed wstępnymi zobowiązani są do ponoszenia opłaty za pobyt członka rodziny w domu pomocy społecznej:
- w przypadku osoby samotnie gospodarującej: jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,
- w przypadku osoby w rodzinie: jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.
Aktualna kwota kryterium dochodowego:
– 776,00 zł dla osoby samotnie gospodarującej – 300%, kryterium stanowi kwota 2.328,00 zł;
– 600,00 zł dla osoby w rodzinie – 300% kryterium w przypadku osoby w rodzinie stanowi kwota 1800,00 zł.
Obliczanie wysokości dochodów
Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:
- miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych,
- składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach,
- kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.
Do dochodu ustalonego zgodnie z powyższymi zasadami nie wlicza się m.in.:
- jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego,
- zasiłku celowego,
- pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty – stypendia socjalne/naukowe,
- wartości świadczenia w naturze,
- świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych,
- dochodu z powierzchni rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego,
- świadczenia 500+,
- świadczeń z tytułu posiadania Karty Polaka,
- świadczeń przysługujących działaczom opozycji antykomunistycznej lub osobom represjonowanym z powodów politycznych,
- nagrody specjalnej Prezesa Rady Ministrów przyznawanej w szczególnie uzasadnionych przypadkach, w tym za wybitne osiągnięcia naukowe, sportowe lub z zakresu kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
- pomocy finansowej przyznawanej repatriantom, o której mowa w ustawie z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji (Dz. U. z 2019 r. poz. 1472);
- środków finansowych przyznawanych w ramach działań podejmowanych przez organy publiczne, mających na celu poprawę jakości powietrza lub ochronę środowiska naturalnego;
- zwrotu kosztów, o których mowa w art. 39a ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082);
- rodzinnego kapitału opiekuńczego, o którym mowa w ustawie z dnia 17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym (Dz. U. poz. 2270);
- dofinansowania obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, o którym mowa w art. 64c ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2021 r. poz. 75, 952, 1901 i 2270);
- kwoty dodatku energetycznego, o którym mowa w art. 5c ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 716, z późn. zm.);
- kwoty dodatku osłonowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o dodatku osłonowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 1);
- kwoty dodatku węglowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym (Dz. U. poz. 1692).
- kwotę dodatku dla gospodarstw domowych z tytułu wykorzystywania niektórych źródeł ciepła, o którym mowa w art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (Dz. U. poz. 1967);
- kwoty dodatku elektrycznego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (Dz. U. poz. 2127).
Procedura starania się o skierowanie w domu pomocy społecznej
PISEMNY WNIOSEK
Starania o skierowanie do w DPS należy rozpocząć od wizyty osoby ubiegającej się o skierowanie lub jej przedstawiciela ustawowego/opiekuna prawnego w ośrodku pomocy społecznej – właściwym ze względu na aktualne miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zameldowania (w przypadku osoby bezdomnej), w celu złożenia pisemnego wniosku. We wniosku powinna znaleźć się prośba o skierowanie danej osoby do domu pomocy społecznej, a w przypadku jej ubezwłasnowolnienia – postanowienie sądu zezwalające opiekunowi prawnemu na podjęcie czynności związanych z umieszczeniem w DPS.
WYWIAD ŚRODOWISKOWY
Kolejnym krokiem jest spotkanie z pracownikiem socjalnym ośrodka pomocy społecznej, który przeprowadzi wywiad środowiskowy, sprawdzi sytuację życiową, materialną oraz zdrowotną, a także pomoże skompletować dokumenty, na podstawie których stwierdzi, czy dana osoba powinna zostać skierowana do DPS i czy nie ma możliwości świadczenia usług opiekuńczych w domu przez rodzinę lub gminę.
WYMAGANE DOKUMENTY
Do wniosku o skierowanie do domu pomocy społecznej należy dołączyć:
– zaświadczenie lekarza rodzinnego o stanie zdrowia osoby ubiegającej się o skierowanie do domu pomocy i potrzebie sprawowania całodobowej opieki,
– zaświadczenie lekarza psychiatry – w przypadku osoby z zaburzeniami psychicznymi lub upośledzeniem umysłowym,
– zaświadczenie o dochodach lub decyzję o przyznaniu renty bądź emerytury oraz pisemną zgodę na ponoszenie opłaty i na jej potrącanie przez właściwy organ emerytalno-rentowy ze świadczenia emerytalnego lub rentowego, zgodnie z odrębnymi przepisami,
– oświadczenia o wysokości dochodu osoby ubiegającej się, małżonka, zstępnych przed wstępnymi zobowiązanych do ponoszenia opłaty, oświadczenie o wysokości dochodu osoby małoletniej, w przypadku gdy opłatę będzie ponosić przedstawiciel ustawowy,
– zaświadczenie, o którym mowa w art. 22 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego,
– pisemną zgodę osoby ubiegającej się lub przedstawiciela ustawowego na potrącanie z zasiłku stałego opłaty za pobyt w domu – w przypadku wyrażenia takiej zgody,
– oświadczenie rodziny dotyczące braku możliwości zapewnienia opieki nad daną osobą.
Zasady kierowania i ponoszenia odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej regulują niżej wymienione akty prawne:
1) ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz 2268 z późn. zm.);
2) rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012 r. w sprawie domów pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 734 z późn. zm.).